USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej

Budowa brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej

Jama brzuszna to obszar, w którym znajdują się różne narządy i struktury biorące udział w trawieniu, wydalaniu i innych ważnych życiowych funkcjach. Przestrzeń zaotrzewnowa to obszar anatomiczny zlokalizowany za jamą brzuszną.

Narządy znajdujące się w jamie brzusznej:

• Żołądek – narząd zlokalizowany w lewej górnej części brzucha. Odgrywa kluczową rolę w trawieniu pokarmu.
• Wątroba – duży narząd znajdujący się po prawej stronie brzucha. Ma wiele funkcji, w tym wytwarzanie żółci, metabolizm składników odżywczych i usuwanie substancji toksycznych.
• Pęcherzyk żółciowy – także określany jako woreczek żółciowy, to mały narząd znajdujący się pod wątrobą, w którym magazynuje i zagęszcza żółć wytwarzaną przez wątrobę. Żółć jest uwalniana do jelita cienkiego, aby pomóc w trawieniu.
• Trzustka – narząd gruczołowy zlokalizowany za żołądkiem. Wytwarza enzymy trawienne i insulinę, która reguluje poziom cukru we krwi.
• Śledziona – znajduje się w lewej górnej części jamy brzusznej, w pobliżu żołądka. Jest częścią układu limfatycznego i bierze udział w filtrowaniu krwi i wspieraniu układu odpornościowego.
• Jelito cienkie – jest to główne miejsce wchłaniania składników odżywczych.
• Jelito grube – odpowiedzialne za wchłanianie wody i elektrolitów z niestrawionego pokarmu, tworząc kał.

Struktury znajdujące się w przestrzeni zaotrzewnowej:

• Aorta – to największa tętnica w organizmie, wychodząca z serca. Schodzi w dół brzucha, dostarczając natlenioną krew do różnych narządów.
• Żyła główna dolna – przenosi odtlenioną krew z dolnej części ciała z powrotem do serca.
• Inne naczynia krwionośne – w tym tętnice oraz żyły biodrowe.
• Trzustka – składa się z części brzusznej i zaotrzewnowej. Głowa trzustki położona jest w zakrzywieniu dwunastnicy (pierwsza część jelita cienkiego) i zlokalizowana jest zaotrzewnowo.
• Nerki – narządy położone po obu stronach kręgosłupa. Filtrują krew w celu usunięcia produktów przemiany materii i nadmiaru płynów, wytwarzając mocz.
• Nadnercza – znajdują się na szczycie każdej nerki i wytwarzają hormony, w tym kortyzol i adrenalinę.
• Pęcherz moczowy – narząd, który przechowuje mocz do momentu jego wydalenia.
• Moczowody – odpowiadają za odprowadzanie moczu z nerek do pęcherza moczowego.
• Części jelita cienkiego i grubego – w przestrzeni zaotrzewnowej znajdują się wybrane części jelita cienkiego i jelita grubego, w tym dwunastnica, wstępnica, zstępnica, a także odbytnica.
• Część pochwy – w przestrzeni tej znajduje się górna część pochwy.

Badanie USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej – kiedy je wykonać?

Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i przestrzeni zaotrzewnowej wykonuje się w przypadku różnych wskazań, między innymi przy niepokojących objawach oraz w celach kontrolnych i profilaktycznych.

Najczęściej USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej prowadzi się w poniższych sytuacjach:

• Dolegliwości brzuszne – utrzymujący się lub niewyjaśniony ból brzucha, dyskomfort, obrzęk, nudności, wymioty, zmiany w rytmie wypróżnień.
• Problemy z drogami moczowymi – krew w moczu, zmiany częstości oddawania moczu lub podejrzenie chorób nerek.
• Zaburzenia pracy wątroby – nieprawidłowe wyniki badań wątroby, podejrzenie choroby wątroby lub monitorowanie jej stanu.
• Zaburzenia pracy pęcherzyka żółciowego – podejrzenie kamieni żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub inne problemy z pęcherzykiem żółciowym.
• Zaburzenia pracy trzustki – w celu diagnostyki zapalenia trzustki, nowotworów lub innych nieprawidłowości.
• Problemy naczyniowe – ocena naczyń krwionośnych w jamie brzusznej, w tym aorty i żyły głównej dolnej, w celu wykrycia tętniaków, zatorów i innych schorzeń naczyniowych.
• Ocena pracy nerek – podejrzenie kamieni nerkowych, infekcji, cyst lub innych chorób nerek.
• Uraz brzucha – w celu oceny narządów wewnętrznych pod kątem uszkodzeń lub krwawień.
• Niewyjaśniona utrata masy ciała – zwłaszcza związana z objawami brzusznymi.

Jak przygotować się do USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej?

USG jamy brzusznej i przestrzeni zaotrzewnowej wymagają od pacjenta odpowiedniego przygotowania, co pozwoli na uzyskanie dokładnych wyników badania.

Na badanie należy zgłosić się na czczo, pamiętając o tym, by minimum przez 6-8 godzin przed nim nie spożywać pokarmów. Na kilka dni przed badaniem należy również unikać pokarmów wzdymających, na przykład strączków, napojów gazowanych, kapusty, brokułów, kalafiorów.

Na jeden dzień przed badaniem należy zażyć leki usuwające gazy z układu pokarmowego, na przykład espumisan.

W dniu badania, na około 1-2 godziny przed jego wykonaniem, zaleca się wypić około 1-1,5 litra niegazowanej wody i zaniechać oddawania moczu, co pozwoli na wypełnienie pęcherza moczowego dla lepszej widoczności jego struktur.

Należy poinformować specjalistę wykonującego badania o wszelkich istniejących wcześniej schorzeniach, alergiach, niedawnych operacjach oraz stosowanych lekach.

USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej – przebieg badania

Badanie ultrasonograficzne brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej jest nieinwazyjnym i bezbolesnym badaniem, które przeprowadzane jest przez specjalistę w zakresie ultrasonografii.

Przed badaniem pacjent wypełnia odpowiedni dokumenty, a następnie przechodzi do gabinetu. Tam proszony jest o zdjęcie albo rozpięcie odzieży i kładzie się na plecach na stole do badań.

Na skórę badanego obszaru nakładany jest żel na bazie wody. Następnie specjalista używa głowicy do aparatu USG emitującej fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które odbijają się od struktur w jamie brzusznej oraz przestrzeni zaotrzewnowej. Echa te są przekształcane w obrazy na monitorze. Do oceny przepływu krwi w naczyniach krwionośnych można zastosować badanie USG Dopplera.

Następnie wyniki badań opisywane są przez specjalistę i przekazywane pacjentowi w celu dalszej konsultacji z lekarzem.